I Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich w Rybniku
Porządkowanie i konserwacja materiałów przechowywanych w Szkolnej Izbie Pamięci to okazja do poczynienia ciekawych „odkryć”. Po wielu latach nieobecności na swoje właściwe miejsce wraca tabliczka, będąca swoistym komentarzem do obrazu malarza-amatora - Pawła Podleśniego.
Tabliczka na swoim miejscu
Na szkolnym korytarzu od wielu już lat zawieszony jest dużych rozmiarów obraz. Pierwotnie zdobił on szkolne półpiętro (tam, gdzie dziś znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona naszym biskupom-absolwentom). Zachowała się nawet dokumentująca to fotografia z okresu, kiedy jeszcze w naszej szkole mieściły się oddziały szkoły podstawowej. Później obraz znalazł się w zbiorach Szkolnej Izby Pamięci, kiedy ta, w latach 1982-1991, mieściła się na III piętrze, w obecnej sali języka angielskiego P. Marzanny Bogusz. Kiedy zaś pamiątki z przeszłości znalazły się w klasopracowni historycznej, obraz znów powrócił w ogólnodostępną przestrzeń korytarza.
Obraz ten jest plastycznym przedstawieniem jednego z epizodów walk w III powstaniu śląskim. Scena ta ukazuje nam ostrzał tzw. „familoków” (czyli robotniczych budynków mieszkalnych), dokonany przez grupę powstańców w cywilnych ubraniach. W oddali widać też umundurowanych Niemców, którzy wycofują się wzdłuż nasypu kolejowego w kierunku znajdujących się na horyzoncie obiektów przemysłowych oraz charakterystycznych wież kościoła św. Antoniego. Na obrazie Niemcy bronią też samych budynków przed słabo uzbrojoną i stosunkowo nieliczną grupą powstańców. Padają zabici i ranni.
Dotychczas, na podstawie opracowań dotyczących walk III powstania na terenie Rybnika, można było z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że scena ta odnosi się do wydarzeń z dzielnicy Paruszowiec. Przemawiały za tym detale zabudowy z charakterystycznym układem terenu przy ulicy Przemysłowej. Obiekt z wysokimi kominami fabrycznymi żywo przypomina dawną zabudowę nieistniejącej już dziś Huty „Silesia”, na terenie której mieści się obecnie zakład produkcji grzejników „Purmo”.
Potwierdzeniem dla tych przypuszczeń stało się dość przypadkowe odnalezienie niewielkiej tabliczki informacyjnej. Jest to w istocie kawałek tektury za szkłem, oprawiony w ręcznie wykonane ramy, które swoją stylistyką nawiązują do ram obrazu olejnego z 1959 r. Mamy więc dokładną lokalizację miejsca tych walk wraz z nazwiskami ich uczestników. Zastosowane w opisie wytłuszczenia ukazują nam też, w jak pompatyczny sposób, 63 lata temu, mówiono o walkach powstańczych.
Decyzją Dyrektora, tabliczkę informacyjną znów dołączono do obrazu. Można powiedzieć, że wróciła na swoje pierwotne miejsce. W ostatnich dniach umocował ją tam nasz konserwator P. Biłek, któremu serdecznie dziękuję.
D. Jądro
Materiał powstał w ramach cyklu „Źródła naszego stulecia”, przygotowanego z okazji 100-lecia I LO w Rybniku. Prezentujemy w nim zbiory z naszej Szkolnej Izby Pamięci.